Zalig samen in de Nottebohmzaal
Hoe moedig je NT2-cursisten (of noem ze anderstaligen) aan om via boeken hun Nederlands te oefenen in gesprek? Vragen waar ik al een heel professioneel leven geregeld mee in contact kom. Met als groot geluk dat ik geregeld getuige ben van wondermooie momenten.
Eind november 2023 nam ik deel aan zo’n wondermooie namiddag. Wel, die namiddag deed mij weer wat meer geloven in de wereld, in de kracht van samenwerking, in de liefde voor mooie woorden en in de fenomenale kracht van boeken en gesprekken.
Nijvere werkbijen Zeljka en Sven timmeren in cvo Encora al vele jaren aan leesgroepen, samenleesgroepen, fijne momenten in de bibliotheek… voor hun NT2-cursisten. Nu was hun ambitie nog groter: een Leesfeest voor alle Antwerpse anderstaligen die deelnemen aan (samen)leesgroepen samenbrengen in de Nottebohmzaal in Antwerpen, samen met begeleiders. Een Leesfeest dus voor cursisten van verschillende scholen, deelnemers van Open Inloop Taal, deelnemers van samenlezen-groepen in bibliotheken… Iedereen welkom om met elkaar in gesprek te gaan over boeken. Auteur Diane Broeckhoven werd uitgenodigd, en ikzelf met mijn vorige boek De droom van Christoffel en met het nieuwe Wij gaan naar Amerika.
Het begint al bij het binnenkomen: er zijn zowat vijftig aanwezigen die hun (vrije) vrijdagnamiddag hier komen doorbrengen. Eén vrouw is meteen enthousiast: “Het ruikt hier naar oude boeken.” Een andere deelnemer vraagt van welke bekende mensen hier de bustes staan. We zijn in een bijzondere bibliotheek met heel veel oude boeken en dat voelen we.
Het opzet van deze namiddag is slim en zo eenvoudig. Kleine groepjes gaan in gesprek, er is voor iedereen een boek. De auteurs (dus Diane en ik) schuiven van tafel naar tafel. Zo beland ik bij een jonge vrouw die mij foto’s toont van haar bibliotheek in Syrië. Nee, niet de openbare bibliotheek, wel de bibliotheek bij hen thuis. Haar vader was professor Engelse literatuur, en voor ik het weet babbelen we over Shakespeare. Aan een andere tafel blijkt dat de woorden in mijn boek best moeilijk zijn voor de deelnemers. Gelukkig heeft de begeleider al haar kunde aangewend om toch in gesprek te raken. Hier krijg ik de vraag hoe je dat doet, een boek schrijven. Deelnemers voelen dat ze zelf ook verhalen te schrijven hebben… Die goesting en/of die nood om hun eigen verhalen op te schrijven en te delen, daar krijg ik ook aan andere tafels vragen over.
Na een pauze is er tijd voor een podiumdeel met voorlezen en interview. Voor we daaraan beginnen, wil een deelneemster iets vertellen. Ze is gegrepen door de plek en de gesprekken, en heeft zonet zelf een aanzet tot gedicht geschreven dat ze wil voorlezen. Ze heeft het over de magie van woorden en boeken en krijgt een warm applaus. Een cursist interviewt en stelt boeiende vragen. Hij zou wel met Albert Einstein op café willen, en vindt het vreemd dat ik een babbel met Sonia Pressman Fuentes zou verkiezen – allebei ooit vluchteling op de schepen van Red Star Line.
En dan is de namiddag voorbij en ik zie veel mensen met glinsteringen in hun ogen. Enkele deelnemers willen met ons op de foto (dat blijft wennen), een Japanse vrouw spreekt me aan en vraagt hoe ik dat doe, zo’n korte zinnen schrijven in het Nederlands, ze zou dat niet kunnen in het Japans. En dan blijkt nog eens hoe moeilijk talen te vergelijken zijn: een eenvoudig woord in het Japans is uiteraard van een heel andere orde dan in het Nederlands.
Sommige vrijdagnamiddagen hebben een gouden randje. Dit was er één van. Hoe uitdagend het ook blijft om niet te moeilijk te praten, hoe verschillend ook taalniveaus van anderstaligen, we waren samen verbonden in boeken. Ik hoop dat andere bibliotheken, leesbevorderingsinstellingen en auteurs geïnspireerd raken: er is zoveel mogelijk. Het hoeft niet altijd zo bijzonder ingenieus te zijn. Woorden, een bibliotheek, kleine groepjes, echte gesprekken. Anderstaligen voor vol nemen.
Met dank aan onvermoeibare werkbijen Sven en Zeljka en Liesbet (en alle andere organisatoren die ik nu even vergeet).
De foto’s zijn gemaakt door cursist Lovro Kranjcevic. Dank je. Meer foto’s op de blog van het Leeseiland van cvo Encora.